กีฬาฟุตบอลกับแคนาดาไม่ใช่ภาพที่ตีคู่กันมาเหมือนฟุตบอลกับสเปน บราซิล อาร์เจนติน่า เยอรมัน เม็กซิโก อังกฤษ ฯลฯ ความรู้สึกมันเหมือนจะเป็นกีฬาทางฤดูหนาวมากกว่า แต่จริงๆ แล้ววงการกีฬาของแคนาดาก็มีนักกีฬาแทบจะทุกประเภท

เบน จอห์นสัน กับ โดโนแวน เบลี่ย์ ก็ยอดนักวิ่งระยะสั้น เลนน็อกซ์ ลูอิส ก็ยอดนักมวยระดับแชมป์โลก ฌัคส์ วิลล์เนิฟ ก็เป็นนักแข่งรถสูตรหนึ่งชั้นนำ ไมค์ เวียร์ ก็เป็นยอดนักกอล์ฟ สตีฟ แนช กับ แอนดรูว์ วิกกิ้นส์ แห่งบาสเก็ตบอลเอ็นบีเอ หรือ มิลอส ราโอนิค นักเทนนิส

ในกีฬาฟุตบอลเหมือนแคนาดาไม่ค่อยมีปากมีเสียงกับใครเท่าไหร่นัก มันก็ใช่ล่ะครับเพราะตั้งแต่ที่ผมจำความได้ แคนาดาเคยไปฟุตบอลโลกแค่ครั้งเดียวเท่านั้นเองเมื่อปี 1986 ที่เม็กซิโก

ในปี 1986 มีเรื่องของพวกเขาที่แพ้ฝรั่งเศสแค่ลูกเดียวในรอบแรกอยู่ในนั้นด้วย นั่นคือความทรงจำแรกที่มีต่อฟุตบอลแคนาดา ดูข้อมูลเพิ่มเติมเวิลด์คัพคราวนั้นแคนาดาอยู่ร่วมกลุ่มซีกับฝรั่งเศส สหภาพโซเวียต และ ฮังการี ลงเตะ 3 นัดแพ้รวดยิงใครไม่ได้เลย กลับบ้านด้วยการไม่มีคะแนนติดมือ

เกมแรกในประวัติศาสตร์ของแคนาดาก็คือเกมที่พบกับฝรั่งเศสนั่นล่ะครับ ปาแป็งทำประตูชัยให้ทีมตราไก่ก่อนหมดเวลา 11 นาที ถือว่าพวกเขาสร้างปัญหาให้แชมป์ยุโรปเวลานั้นที่อุดมด้วยพ่อค้านักเตะชั้นนำได้ไม่น้อย

สองเกมต่อมาแคนาดาพ่ายฮังการีกับสหภาพโซเวียตไปด้วยสกอร์ 0-2 เท่ากัน ซึ่งก็ไม่ถึงกับแย่นักหรอกครับกับทีมเล็กๆ ที่ไม่เคยมีประวัติศาสตร์ใดๆ ในฟุตบอลโลกมาก่อน แต่แคนาดาก็ไม่สามารถต่อยอดความสำเร็จในครั้งนั้นได้ จนถึงเวลานี้ โทนี่ เวทเตอร์ส โค้ชชาวอังกฤษจากเมืองเซาธ์พอร์ตจึงเป็นโค้ชเพียงคนเดียวที่เคยพาแคนาดาไปถึงฟุตบอลโลกรอบสุดท้าย

เวทเตอร์สเพิ่งจะเสียชีวิตไปเมื่อเดือนพฤศจิกายน ปี 2020 นี้เองครับในวัย 83 ปี น่าเสียดายที่เขาอยู่ไม่ทันเห็นทีมชุดที่สามารถสานต่อภารกิจของเขาในฟุตบอลโลกได้สำเร็จ กีฬาฟุตบอลของแคนาดาในปัจจุบันเป็นภาพที่แตกต่างออกไปจากอดีต ด้วยพวกเขามีนักฟุตบอลฝีเท้าดีมากมาย รวมทั้งการเข้ามาของโค้ชชาวอังกฤษที่ชื่อ จอห์น เฮิร์ดแมน

ในยุค โทนี่ เวทเตอร์ส แคนาดาก็ใช้บริการโค้ชชาวอังกฤษอีกแค่คนเดียวคือ บ๊อบ แบร์พาร์ค ซึ่งก็เป็นช่วงเวลาสั้นๆ แค่ปีเดียวเท่านั้น หลังจากนั้นก็เป็นโค้ชในบ้านเกิด รวมทั้งโค้ชสเปน เยอรมัน โปรตุเกส สกอตแลนด์ หรือ อ๊อกตาวิโอ ซามบราโน่ โค้ชคนล่าสุดก่อนเปลี่ยนมาเป็นจอห์น เฮิร์ดแมนก็เป็นชาวเอกวาดอร์

แนวทางกีฬาฟุตบอลของแคนาดาจึงค่อนข้างสะเปะสะปะ ไม่รู้ว่าทิศทางที่วางเอาไว้ต้องการแนวเล่นฟุตบอลแบบไหนกันแน่ จอห์น เฮิร์ดแมนที่เข้ามาทำทีมตั้งแต่ปี 2018 เป็นโค้ชหนุ่มวัย 42 ปี เขาเคยทำทีมหญิงของนิวซีแลนด์มา 5 ปีก่อนจะถูกสมาคมฟุตบอลแคนาดาดึงตัวไปช่วยทำทีมหญิงของแคนาดาเมื่อปี 2011 พาทีมได้เหรียญทองแพนอเมริกันเกมส์ที่เม็กซิโกและทะลุไปคว้าเหรียญทองแดงในโอลิมปิกที่ลอนดอนเมื่อปี 2012 จากนั้นยังรักษาเหรียญทองแดงไว้ได้อีกสมัยในโอลิมปิกที่ริโอ เด จาเนโร ปี 2016

ปี 2018 แคนาดาก็ขยับเฮิร์ดแมนขึ้นเป็นหัวหน้าโค้ชของทีมฟุตบอลชาย แน่นอนครับเป้าหมายชัดเจนคือการกลับไปฟุตบอลโลกรอบสุดท้ายให้ได้อีกครั้ง นอกจากนี้ยังได้รับมอบหมายให้เป็นผู้อำนวยการของฟุตบอลทีมชาติชายทุกชุดอีกด้วย เป็นการวางรากฐานด้วยฟุตบอลของโค้ชยุคใหม่ชัดเจน

ปี 1985 เฮิร์ดแมนพาทีมแคนาดาเอาชนะสหรัฐฯ ได้เป็นครั้งแรก ในรายการคอนคาเคฟเนชั่นส์ ลีก พาทีมไต่อันดับโลกจากที่ 71 ขึ้นมาอยู่อันดับ 40 เมื่อปี 2021 จนได้รับรางวัลทีมที่มีพัฒนาการดีเด่นแห่งปี

ช่วงเวลาสอดคล้องกับที่แคนาดาก่อตั้งฟุตบอลลีกอาชีพของตัวเองขึ้นเป็นครั้งแรก จึงมีตัวเลือกดีๆ จากลีกในประเทศเช่นเดียวกับนักเตะที่ไปแข่งขันในเมเจอร์ลีกสหรัฐฯ และกระจายไปเติบโตในยุโรป

นักเตะเชื้อสายต่างๆ ที่ได้รับโอกาสและชีวิตใหม่จากแคนาดา โตขึ้นมาช่วยกันสร้างแคนาดาให้แข็งแกร่ง ไม่มีเขาไม่มีเรา ไม่มีว่าเอ็งเป็นเชื้อชาติไหนสัญชาติใด ทุกคนคือแคนาดา

เป็นยุคที่นักกีฬาเก่งๆ เชื้อสายประเทศอื่นที่แคนาดาอ้าแขนเปิดรับและมอบโอกาสในชีวิตใหม่ที่ดีกว่าเดิมทยอยกันเติบโตขึ้นมาเป็นบุคลากรของชาติ อย่าง โจนาธาน เดวิด กองหน้าจากลีลล์ ก็มีพ่อแม่เป็นคนเฮติ เกิดที่นิวยอร์กและย้ายมาแคนาดาตั้งแต่ 6 ขวบ หรือ อัลฟอนโซ่ เดวิส ของบาเยิร์น มิวนิค ก็เป็นคนไลบีเรียเกิดในค่ายผู้อพยพที่กานาและเดินทางตามพ่อแม่มาใช้ชีวิตในแคนาดาตั้งแต่ 5 ขวบ

อิสมาเอล โกเน่ กองกลางวัย 19 ปี ที่เป็นดาวรุ่งขึ้นมาอีกคน ก็เกิดในไอวอรี่โคสต์แล้วย้ายตามครอบครัวมาโตที่มอนทรีออล อิเก้ อั๊กโบ กองหน้าวัย 23 ปี ก็เป็นคนไนจีเรีย เกิดที่อังกฤษ ไปโตที่แคนาดาและเลือกเล่นให้แคนาดา

แคนาดาชุดปัจจุบันมีนักเตะที่ค้าแข้งในยุโรปอีกมากมายทั้งในลีกอังกฤษ ฝรั่งเศส เยอรมัน โปรตุเกส เบลเยียม กรีซ ตุรกีสวิตเซอร์แลนด์ หรืออย่างผู้รักษาประตูตัวฉกาจ มิลาน บอร์ยาน ก็เกิดในโครเอเชียตั้งแต่ครั้งยังเป็นส่วนหนึ่งของยูโกสลาเวีย เวลานี้เป็นนายประตูให้กับเร้ดสตาร์ เบลเกรด ทีมใหญ่แห่งเซอร์เบีย

นักค้าแข้งแคนาดาในเวลานี้มี อัลฟอนโซ่ เดวิส เป็นตัวชูโรงโด่งดังที่สุดแล้ว แต่นอกจากเดวิสพวกเขาก็ยังมี โจนาธาน เดวิด มี จูเนียร์ ฮอยเล็ตต์ ที่กลายเป็นรุ่นพี่ไปแล้ว ปัจจุบันเล่นอยู่กับเร้ดดิ้ง มี ไคล์ ลาริน กองหน้าจากเบซิคตัส สตีเฟ่น ยูสตากีโอ ล่าสุด เอฟซี ปอร์โต้ ก็ยืมตัวไปจาก ปากอส เด แฟร์เรยร่า

โจนาธาน โอโซริโอ ของโตรอนโต้ เอฟซี อติบา ฮัตชินสัน กองกลางกัปตันทีมวัย 39 ปีเล่นกับเบซิคตัสอีกคน หรือ เลียม มิลลาร์ กองหน้าวัย 22 ปี ก็เคยเป็นนักเตะเยาวชนของหงส์แดง เคยเล่นทีมชุดใหญ่ของหงส์หนึ่งเกมด้วย

สกอตต์ เคนเนดี้ กองหลังตัวกลางเล่นกับ ยาห์น เรเกนสบวร์ก ในเยอรมัน ริชี่ ลาร์เยีย แบ๊กขวาเพิ่งย้ายไปทีมเจ้าป่า น็อตติ้งแฮม ฟอเรสต์ เมื่อเดือนมกราคม อลิสแตร์ จอห์นสตัน กองหลังที่เล่นได้ทั้งเซนเตอร์แบ๊กและแบ๊กซ้ายวัย 23 ปีก็โดดเด่นกับ ซีเอฟ มอนทรีล มีโอกาสย้ายไปยุโรปอีกคน

มีนักเตะหลายคนมีแววไปได้ไกลจากผลงานในรอบคัดเลือกอย่าง อเดคุกเบ้, จอห์นสตัน หรือ เทยอน บูคานาน ปีกวัย 23 ปีที่เล่นในเบลเยียมกับคลับ บรูช เป็นนักเตะที่คล่องแคล่วและเร็วเป็นกรด มีโอกาสได้ย้ายไปอยู่กับทีมที่ใหญ่ขึ้น

แคนาดาวันนี้จึงเป็นทีมที่พร้อมจะสร้างชื่อให้ตัวเอง ประกอบกับแรงมุ่งมั่นที่รอคอยมานานเกือบ 4 ทศวรรษและที่สำคัญที่สุดคือการเตรียมตัวเป็นเจ้าภาพฟุตบอลโลกร่วมกับสหรัฐฯ และเม็กซิโกในสมัยหน้าปี 2026 ก็เป็นแรงผลักดันครั้งใหญ่ให้พวกเขาต้องเร่งยกระดับตัวเองเป็นทีมฟุตบอลโลกอีกครั้งให้ได้